Sámis 29

32 Sámis 29/2019 GEAŽIDEAMIT JA IDIOMAT Nugo álggus namuhin, lean smiehttan olu dan bir­ ra váikkuhuvvo go sámegiella ja eandalii váikku­ huvvožit go sámegiela earenoamáš gulahallan­ vuogit das go mii leat čađat sosiála mediain, ja go doppe – mu mielas aŋkke – lea eará gulahal­ lanmálle go muđui. Earenoamáš gulahallanvugii­ guin oaivvildan dán čállosis geažideami ja sámi earenoamáš idiomaid. Fredriksen čilge ahte geažideapmi lea sámi árbe­ virolaš gulahallanvuohki, ja geavahuvvo dávjá jus ii hálit njuolgut muitalit man nu. Geažideamit leat álgoálggus oassi njálmmálaš gulahallamis, muh­ to dat gávdnojit maiddái luohtedajahusain ja sámi girjjálašvuođas. Geažideamit sáhttet maid leat sá­ neheamit, ovdamearkka dihte rumašgiela bokte. Nubbi gulahallanvuohki leat idiomat. Sámegiella lea rikkis giella olu iešguđet dadjanvugiiguin ja idiomaiguin. Máŋggat idiomat leat čadnon lundui, nugo sápmelaš lea ge leamaš čadnon lundui nana čanastagaiguin eamiálbmogin. Man jáhkehahtti lea ahte sámi idiomat ja geažideamit geavahuvvojit go nuorat čálašit gaskaneaset neahtas? GIELA DOVDOMEARKKAT SOSIÁLA MEDIAIN Giella mii geavahuvvo sosiála mediain, goitge nuo­ raid gaskkas, lea dávjá earálágan go muđui čállin­ giella. Lie lea dutkan dárogiela sosiála mediain. Son čállá ahte giella lea dávjá oaniduvvon, ovda­ mearkka dihte oanádusaiguin dahje ahte sánit dahje čállinmearkkat váilot. Vaikko čállinmearkkat váilot, de sáhttet dávjá ihtit ođđa hámiin, ovda­ mearkka dihte go leat emotikonat (mat leat go čállinmearkkat geavahuvvojit govvidit omd. áma­ dajuid iešguđet dovdduiguin). Giella sosiála me­ diain lea maid dávjá eanet njálmmálaš go muđui čállingiella, ja dávjá olbmot válljejit čállit suopmanii. Skog ovdanbuktá dutkamiid mat sulastahttet Lie bohtosiid. Boahtá ovdan ahte giella mii geavahuv­ vo sosiála mediain dávjá molsašuddá dađi mielde geainna čálaša. Eanemusat nuorat čállet suopma­ nii, ja geavahit smileys ja oanádusaid. Skog maid deattuha eaŋgalasgiela váikkuheami. Kvammen lea dutkan koda-lonuhallama sámegie­ lagiid gaskkas sosiála median. Kodalonuhallan ii leat seamma go geavahit loatnasániid, muhto lea go gaskkohagaid geavaha eará giela sániid dahje dadjanvugiid. Kvammen lea gávnnahan ahte koda­ lonuhallan lea dábálaš sámegielas, ja lea sihke kompleaksa ja molsašuddi. Mo lea sámi nuoraid neahttagiella? Mu dieđu miel­ de ii gávdno dutkan dan birra, nu ahte dán háve šattan geavahit iežan ja vásáhusaidan iskat dan. Mun oainnán iežan áibbas dábálaš nuorran go boahtá interneahttagulahallamii ja mo mun čálán sosiála mediain. Mun čálán sámegillii daiguin geai­ guin dábálaččat sámástan go deaivvadan. Anán ahte mu sámegielat ustibat čállet sullii seamma ládje go mun. Danin geavahan iežan ovdamearkan, vaikko livččen háliidit iskat maiddái eará nuoraid giela. #sámegiella #sápmi