Sámis / Sámen 30

Sámis 30/2019 45 Duot árvvalibme sij ihkap Vuonan gávnnuji, dat lij duohta. Milla Klemeta niejdda viesoj vargga vihttalåk jagev maŋŋela dáhpádusán mij lij Åselen. Åroj ienemusát Trøndelag fylkajn. Goassa sij jåhtin dåk, dav mij ep diede. Niejdda Anna Britha lågåj skalluj Vuonan jagen 1863. Ja fámilja ihttu ulmusjlågon mij lij guokta jage maŋŋela. Valla huoman gávnnuba Thomas ja Milla ja vat maŋŋela aj Anna Britha tjállusijn ma vuosedi gudi li skalluj mannam Frostvikenin Svierigin. Ållu gitta jage 1868 rádjáj. Manen jådijga Milla ja Thomas Fosenij? Gut la vehek låhkåm sámij åvdep ájgij birra oarjelsáme dáfojn, vuojnná Vuona ja Svieriga sámij gaskan le årrum viehka aktijvuohta ájgijt tjadá. Vuonabielen gávnnuji girkkogirjijn moadda namá ma lij Svieriga bieles. Gå girkkogirjijt guovllá, de vuojnná dajn gåktu sáme huj ålov jåhtåli. Mánná tjáleduvvá riegádam åvtån girkkosuohkanin, gástadum nuppen suohkanin ja skalluj låhkåm goalmádin. Vuojnnep aj gå mánná jápmá åvtån suohkanin, de dat hávddáduvva ietjá suohkanin vájku mánná le njuorak gå jábmá. Sámij viessomtjærdda lij máddodålen årrot luondon ja viessot dassta majt luondo vattij. Dan diehti vierttij sábme jåhtålit vaj sån le riekta sajen riekta ájge gå luondon li buore danna ja danna ja dan ájge jagev birra. Sijá viessomtjerdav mij dálla gåhttjop bivddosebrudak. Vejtok boatsoj jali gådde lij sijáj ájnnasamos boahto valla duodden lådde, guolle ja guolggajuhtusa tjátjen ja gátten. De båhtin ájge gå boatsojsujtto sjattaj ájnnasamos æládus. De sábme ejgustallat gåttijt ja tjuovvot dajt gåsi da manni ja vas moaddu. Gåktu jagev birra jåhtet sjattaj vuohke gåktu sajes sadjáj jåhtålit, valla muhttijn guhkebuj aj sjaddin jåhtet. Dagu dal Thomas ja Milla gen birra dát giehtto le, gudi jådijga Vuona rijkkaj. Sivá guhkes jåhtemijda soajttin årrot ålgoldis dile, duola degu jus bårrijs sjattaj ilá ållo ma vájvedin sámijt. Muhttijn lij sivva duot gå sjaddin ilá ållo ælojs guohtombájkijn gånnå sij årrun. Ij lim divnajda nuoges sadje, ja muhtema de vierttijin jåhttåt. Manen Milla ja Thomas jåhttåjga Föllinge sáme­ ednamis Trøndeláhkaj, ep mij riekta diede. Gå lidjin ulmusjlåhkåma daj ájgij, de mij dajs dálla vuojnnep sunnun lidjin dåssju 20 boahttsu. Ilá unna elusj masta ij mannam viessot, dat aj dalloj nammaduvvá. Jus dal ajtu sunnun lij nav unna elusj, de vierttim libá áldojt båhtjet. De ihkap manáj juoktá viessot. Ietjáda farra viessun gå biergov vuobddin, valla de vierttijin sijáj ælo stuorábuv gå då guoktá. Ietján lij galla máhttelis åhtsåt duodde sisboadojt Trøndelágan gånnå ednambarggo ja guollim. Ietjá ulmutja Svierigin ienni gå sáme aj dárbahin duobddágijt. Dat dille gártjedij sámij årrom- ja guohtombájkijt. Muhtema vierttijin jåhttåt ietjá sajijda ja da lidjin sáme gænna unnemus ælo. Sij nággiduvvin ålgus dåjs sámijs gænna lij stuorra ælo, ja sij stuorra ælloniehke nággiduvvin vas ådå årroj åvdås gudi galggin årrut Sámeednamijda ja ednamij barggat ja giettijt allasisá dahkat.