Sámis 31

22 Sámis 31/2020 Joike ja lavvo leat oahpes sánit dárogielas. Seam- ma láhkai suomagielas gullat sániid joikata ja laa­ vu . Dat guhte máhttá sámegiela ja dovdá sámi kul- tuvrra ii dárbbaš guhkás smiehttat, gos bohtet dák- kár sánit dáro- dahje suomagillii – dahje joik dahje yoik eŋgelasgillii. Seamma gielas leat gitta dárogie- la virggálaš sátnegirjjiid rádjai váldán maiddái dak- kár sániid go kjerris , kommag , mudd , noaide , pesk , pulk , raide , seide , sida ja stallo . Dát eai leat šat sá- megiela sánit, muhto sámi loatnasánit dárogielas. Sullasaš sánit gávdnojit maiddái ruoŧa- ja suom­ agielas. Ja de vel áinnas same , samisk ja saamelai­ nen – dat maid leat vuolgán sámegielas ja buhtten boares sániid. Ii leat stuorra imaš, ahte eará gielat leat luoikkahan sámegielas dakkár sániid dego joike ja stallo , go daid duohken leat áššit mat leat gullan namalas- sii sámiide eai ge ovdamearkka dihte dážaide. Lea maid áddehahtti, ahte suomagiela sánit kiiruna ja naali leat váldon gielas man hállit leat vuos dovdan gironiid ja njálaid mat gullet Sámi lundui. Suoma- giela davimus suopmaniin dákkár sánit leat čuđiid mielde. Balssat duoddaris Gávdnojit dattetge maiddái dakkár sánit, mat leat gárgidan sámegielas dan láhkai, ahte dat leat ož­ žon ođđa gielain ođđa eallima, kánske johtán birra máilmmi – ja de muhtumin máhccan ođđalágan hámis ruovttoluotta sámegillii. Máilmmi eanemus dovddus sámi sátni lea jáhku mielde tundra . Tund- ra lea okta nu gohčoduvvon bioma- dahje ekosys- tematiipa, mii lea mihtilmas dakkár muorahis báik- JUSSI YLIKOSKI ツンドラ, اردنت ja eará Sámis gárgidan sánit Sámegillii bohtet beaivválaččat sánit eará gielain, earenoamážit riikkaid eanetlogugielain. Dat dagaha muhtumin hástalusaid go galgat gulahallat rájáid rastá. Muhto vaikko eanetlogugielat leat eanetlogugielat ja sámegiella unnitlogugiella, de sátnejohtolat ii mana dušše dan guvlui ahte sámegillii boađášedje ain eanet ođđa sánit muhto eará gielat eai oččoše makkár ge mávssu daid ovddas. Sámegiela bealušteaddjit háliidit dávjá doalahit sámegielas sámegiela sániid, muhto duollet dalle muhtun sánit suđđet sámegiela olggobeallai.