Fágagirjjálaš Foandda njuolggadusat

(Ásahuvvon 1996 jahkečoahkkimis, reviderejuvvon 2008/2009, Reviderejuvvon 2022)

Fágagirjjálaš foanda ruhtaduvvo juolludemiiguin main lea kulturpolitihkalaš ulbmil (girjerájusbuhtadus), vuoigatvuođaid kollektiivvalaš buhtademiiguin (kopibuhtadus), ja dábálaš doarja-giiguin mearrikeahtes ulbmiliin. Dát ruhtadanvuohki lea mearrideaddjin dasa mo foandda ruđaid geavaha. Vuosttamužžan galget ruđat geavahuvvot ávkin sámi kulturpolitihkalaš doaimmaide doarjjodettiin sámi fágalaš girječálliid ja jorgaleaddjiid. Doarjja sáhttá ohccot deaddileapmái. Vuovdingoluide ii addo doarjja.

Eanaš oassi Fágagirjjálaš foandda ruđain galget geavahuvvot stipeanddaide, mat leat

A.Mátkestipeanda Á.Prošeaktastipeanda B.Gudnistipeanda

Fágagirjjálaš foandda stivra mearrida stipeanddaid sturrodaga. Stipeanddat leat seamma sturrodagas čálliide ja jorgaleaddjiide. Foandda stivra mearrida man stuorra oassi biddjo mátke- ja prošeaktastipeanddaide ohcamaiid vuođul leat boahtán fondii, ja man olu foanddas lea ruhta. Stipeandajuohkimii ii galgga geavahit dárboiskkadeami. Foandda stivra ii dárbbaš juohke jagi geavahit buot ruđaid mat foanddas leat.

Ohcama sádde jogo rekommanderejuvvon poastan dahje epoastta mielddusin. Ohcamat main poastasteampala beaivi lea maŋŋá ohcanáigemeari, eai meannuduvvo.

Ohccin dohkkehuvvo son gii lea vuoigatvuođaoamasteaddji 50 siidosaš olggosaddojuvvon tekstii, ilbman girjjiin, áigečállagiin, čálaráidduin dahje sullasas almmuhemiin maid álbmot sáhttá ávkkuhit. Ohccit geat eai leat Sámi fágalaš girječálliid- ja jorgaleaddjiidsearvvi miellahtut, galget duođaštit iežaset buvttadeami. Jos duođaštus lea váilevaš, de ii galgga stipeanda addojuvvot. Ohcci gii lea miellahttu, lea duođaštan vuoigatvuođaidis miellahttovuođa bokte.

Sámegiella leamaš, ja lea, SFSa váldoberoštupmi, de dan dihtii vuoruhuvvojit prošeavttat maid ulbmilin lea sámegillii almmuhit girjji dahje artihkkala/iid. Almmuheapmi berre dahkkot lágádusa bokte mas leat mánusiid árvvoštallan- ja dohkkehanvuogit, dahje ilbmat áigečállagis mas lea doaimmaheaddji dahje doaimmahusgoddi mii váfista čállosiid fágalaš dási. Almmuheapmi galgá leat dakkár medium bokte mii juksá ollu lohkkiid.

Prošeakta- ja mátkestipeandda sáhttá ohcat fágalaš čállosa buvttadeapmái. Fágalaš čálus dan oktavuođas lea čálus mii lea jurddašuvvon juksat olu lohkkiid, man čilgenvuohki lea fágalaš seammás go das lea dábálaš álkkes ja áddehahtti giella. Čálus oažžu leat populearadieđa, muhto buhtes dutkama (mii omd. vástida dutkanráđi ja dan sullasaš orgánaid gáibádusaide) ii sáhte Fágagirjjálaš foanda doarjut. Fágalaš čálus sáhttá ee. leat dokumentára-, dábálaš áššeprosa, esseija, oahppomateriála, fáddágirji dahje debáhttagirjjálašvuohta. Ohcci galgá ákkastallat manin son atná iežas prošeavtta gullat fágagirjjálašvuhtii, ja maiddá čilget manin prošeakta su mielas lea miellagiddevaš sámegiel-lohkkiide: omd. jus dan suorggis váilu ovddežis fágagirjjálašvuohta, dahje man láhkai prošeakta lea ođasmahtti ovddeš fágačállosiid ektui. Mátkestipeandaohcamušain gáibiduvvo čilgehus mo mátki lea dárbbašlaš skáhppon dihtii dieđuid mat leat ávkin ja anolaččat fágagirjjálašvuođa buktaga dahkamii.

A.Mátkestipeanda

Mátkestipeandda ulbmil lea movttiidahttit fágagirjjálaš oktavuođaid ja doaimmaid viiddidit.

Mátkestipeanda addo čálli-/jorgaleaddji ansiennitehta vuođul rehkenastojuvvon dan rájes go ollašuhttá vuoigatvuođagáibádusa 50 siidosaš ilbman fágagirjjálaš tekstii/jorgaleapmái.

Matkestipeanda addo čálliide ja jorgaleaddjiide geain lea vuoigatvuohta unnimusat 50 siidosaš tekstii.

Jus nuppes ohcá mátkestipeandda, de galgá almmuhan 50 ođđa siiddu čállán dahje jorgalan jus galgá oažžut stipeandda.

Mátkestipeandda sturrodat lea dábálaččat 10-25.000 NOK. Foanddastivra mearrida stipeandda sturrodaga. Mátkestipeandda sáhttá ohcat prošeaktastipeandda lassin.

Á. Prošeaktastipeanda

Prošeaktastipeandda ulbmilin lea doarjut bargobálkkáin giehtačállosiid ráhkadeami girjjiide dahje eará fágagirjjálaš almmuhemiide, ja dahje prošeavtta oktavuođas buhtadit mátkegoluid, dahje doarjut prošeavttaid eará láhkái.

Stipeanda addo prošeavttaide mat dábálaččat eai oaččo eará doarjagiid, ja ii ge leat buhtes dieđalaš dutkanbargguide maidda sáhttá oažžut doarjaga Norgga dutkanráđis, universitehtain, allaskuvllain dahje eará almmolaš ásahusain.

Prošeaktastipeandda sáhttá oažžut omd.

fágagirjjálaš dahje dokumentára čállosa gárvvihit
govaid čohkket/doaimmahit girjegiehtačállosiid
erenoamášfágagirje- dahje fágačálahábmemii
transkriberet dahje jorgalit girjji(id) dahje fágačállossiid sámegillii
prošeaktamátkkiide

Stipeandohcamiid árvvoštallá prošeavtta sámi kultuvrralaš mávssolašvuođa ektui, prošeavtta ollašuhttima vejolašvuođa ektui, ja ohcci gelbbolašvuođa prošeavtta ollašuhttit.

Stipeandda sturrodat sáhttá lea 1 mánus gitta 4 mánu rádjái, rehkenaston lektorbálkka bálkáceahki mielde. Vearrodirektoráhta mearrádusa mielde máksojuvvo stipeanda geasekeahttá das vearu, muhto galgá vearrolivnnegii ihtit sisaboahtun.

Stipeandaáigodaga loahpas galgá foanddastivrii sáddejuvvot rapporta barggu birra. Go girji ilbmá, de galgá girjji kolofonsiidui biddjot diehtun ahte čálli/jorgaleaddji lea ožžon doarjaga Sámi Fágagirjjálaš foanddas. Sámi fágalaš girječálliid- ja jorgaleaddjiidsearvái galgá girji sáddejuvvot go dat ilbmá.

Ođđa prošeaktastipeandda ohcan ii meannuduvvo, ii ge stipeanda juolluduvvo ovdal go olggosaddojuvvon girji dahje rapporta ovdal juolluduvvon stipeandda ovddas sáddejuvvo foandda stivrii ja lea dohkkehuvvon.

B. Gudnistipeanda

Gudnistipeandda sáhttá juohkit foanddastivrra iežas ákkastallama vuođul, ja das árvvoštallojuvvo kandidáhta buvttadeapmi dahje bargu searvvi buorrin. Erohus dábálaš juolludemiid ektui lea ahte prošeakta ii dárbbaš leat njulgestaga čadnon čállosa dahje sámegielat čállosa buvttadeapmái, muhto juogalágan doibmii mii lea mielde ovddideamen dieđuid ja beroštumiid sápmelaččaid, sámi kultuvrra ja/dahje SFS birra.

Fágagirjjálaš foandda stivra sáhttá dan juohkit olbmui gii ánssáša erenoamáš fuomášumi dahje gudnejahttima searvvi bealis.

Stipeandda sturrodat lea NOK 20 000,-.

Fágagirjjálaš foandda stivra lea áibbas friija ja oktomearrideaddji juolludeamis.

§1	Foandda namma lea Fágagirjjálaš foanda.
§2	Foanda ruhtaduvvo doarjja- ja buhtadusruđaiguin mat bohtet 1. fágagirjjid luoikkahemiin almmolaš girjerádjosiin, mearriduvvon miessemánu 29. beaivvi 1987 lágas, nr. 23, girjerájusbuhtadusa hárrái. 2. bálkán ja buhtadussan lobálaš ja lobihis fágagirjegeavaheami ovddas, sihke almmolaš ja priváhta doaimmain, ruđat mat kollektiivvalaččat gullet fágagirječálliide.
§3	Foandda ruđat galget áimmohuššot báŋkkus. Juohke jagi galget ruđat bušeterejuvvot guovtti jagi doaimmaide, doarjjan Sámi fágalaš girječálliid- ja jorgaleaddjiid searvái ja Fágagirjjálaš foandda jođiheapmái. Eanaš oassi ruđain galgá geavahuvvot stipeanddaide ja fágagirjjálašvuođa doaimmaide.
§4	Foandda ruđat galget geavahuvvot 1. prošeakta- ja mátkestipeandan 2. Sámi fágalaš girječálliid- ja jorgaleaddjiid searvvi ja Fágagirjjálaš foandda jođiheami doarjjan.
§5	Doarjaga sáhttet ohcat fágagirječállit ja jorgaleaddjit geat leat 1a. Norgga stáhtaboargárat ja leat dahje sáhttet šaddat Sámi fágalaš girječálliid- ja jorgaleaddjiid searvvi miellahttun. 1b. Jus eai leat Norgga stáhtaboargárat, de sáhttet maid oažžut stipeandda dainna eavttuin ahte almmuhit čállosa Norgga lágádusa bokte. 2. čállán dahje jorgalan fágagirjjiid sámegillii.
§6	Stivra hálddaša foandda ruđaid. Stivrras leat 3 lahtu ja persovnnalaš várrelahtu, geat válljejuvvojit Sámi fágalaš girječálliid- ja jorgaleaddjiid searvvi jahkečoahkkimis. Okta lahttu ja su persovnnalaš várrelahttu válljejuvvojit Sámi fágalaš girječálliid- ja jorgaleaddjiid searvvi stivrra lahtuid gaskkas. Eará lahtut ja sin persovnnalaš várrelahtut válljejuvvojit Sámi fágalaš girje-čálliid- ja jorgaleaddjiid searvvi lahtuid gaskkas. Foandda stivra vállje ieš jođiheaddji ja nubbijođiheaddji. Stivrra lahtut doibmet 2 jagi ain hávil, ja lahtut eai sáhte joatkit guhkit go 6 jagi mieldálagaid.
§7	Fágagirjjálaš foandda stivra galgá doallat stivračoahkkima juohke jagi, maŋimustá juovlamánu 1. beaivvi. Stivrras lea mearridanváldi go unnimusat golbma – 3 – lahtu leat čoahkis, ja daid gaskkas jođiheaddji dahje nubbijođiheaddji. Jos dárbbašuvvo, de lea jođiheaddjis duppaljietna. Stivra galgá čállit čoahkkinbeavdegirji.
§8	Searvvi jahkečoahkkin evttoha foandda stivrii mo ruđaid juohká. Stivra dahká loahpalaš mearrádusa ja várre ruđa Sámi fágagirjjálaš foandda jođiheapmái, ja juohká stipeanddaid.
§9	Fágagirjjálaš foanda doaimmaha rehketdoalu. Juohke jagi gárvvistuvvo jahkedieđáhus, bušeahtta ja rehketdoallu. Almmolaččat dohkkehuvvon rehketdárkkisteaddji dárkkista rehketdoalu. Jahkedieđáhus, bušeahtta ja dárkkistuvvon rehketdoallu gieđahallojuvvojit Sámi fágalaš girječálliid- ja jorgaleaddjiid searvvi jahkečoahkkimis.
§10	Kulturdepartemeanta dohkkeha Fágagirjjálaš foandda njuolggadusaid, ja juohke jagi ovdal 1.b. njukčamánus galgá Kulturdepartementii sáddejuvvot Fágagirjjálaš foandda jahkedieđáhus, rehket- doallu ja bušeahtta maid Sámi fágalaš girječálliid- ja jorgaleaddjiid searvvi jahkečohakkin lea dohkkeha

Sámi fágagirjjálaš čálliid- ja jorgaleaddjiidsearvi

Saemien faagalidteratuvran tjaelijijih jarkoestæjjajsiebre

Sáme fágagirjásj tjállij- ja jårggåliddijijsiebre