Saemeste saaman 1

8 / 60

8 Saemeste saaman SÁMIS 1/2013
Jïjtje åtnam dam programmem gos­
se tjaalam, jïh vuajnam hov vieh­
kine lea. Gosse båajhtode tjaa­
lam dle programme mannem
„måjhtajahta“, tjoeverem dellie goerehtidh mij dïhte
båajhtode lea, jïh destie gujht aaj jïjtje jïjnjem lïerem.
Seamma sienten, dle åadtjoem buerebh ussjedidh guk­
tie edtjem doem dam tjaeledh jïh guktie maahtam loh­
kijidie bööremeslaakan maam joem soptsestidh, jïh im
daar­pesjh vielie tjahkasjidh tjomperdidh, mojhtelidh
guktie bist doem dam baa­koem åarjelsaemiengïelene
tjaeledh. Annje lea jïjnjemmaam tjoeveribie staeriedidh
jïh lissiehtidh programmese, jïh hijven jis almetjh dam
programmem nuhtjieh jïh mijjese bïeljelieh jis mij joem
båajhtode lea jïh jis baakoeh fååtesieh.
OAHPA
Jaepien 2007 Giellatekno eelki interaktijve pedagogih­
ken programmigujmie barkedh. Voestegh noerhtesae­
mien programmem VISL, giejnie Syd-Dansk Universi­
teetine ektine barkijin, jïh danmænngan gïelelearoepro­
grammem Oahpam darjoeji. Dïhte voestes OAHPA
programme lij noerhtesaemiengïelesne, dan mænngan
Giellatekno Aajege gïelejarngine, Plassjesne, åarjelsae­
mien OAHPA-programmem darjoeji. OAHPA åtna gel­
lie programmh, mejgujmie maahta orre baakoeh lïeredh
jïh guktie dejtie syjjehtidh jïh rïektes baakoehammoeh
åadtjodh. Dle baakoeklaassem veeljh, veeljh maam dam
sïjhth lïeredh, vuesiehtæmman verbem, dle edtjh dievh­
tedh rïektes hammojne. Gosse grammatihkem edtjh ak­
tene gïelesne lïeredh, dellie tjoeverh barre ektede loh­
kedh. Daejnie OAHPA-programmine dïhte lïerehtim­
mie sagki aelhkebe jïh lustebe sjædta, ihke programme
dallah vaestede mejtie reaktoe jallh båajhtode sjïdteme.
Giellatekno jïh Divvun leah aaj elektronihken baakoe­
gærjah dorjeme, gusnie libie grammatihken joekehtim­
miem jïh baakoegærjam ektiedamme sjïere programmi­
ne. Daate programme nuepiem vadta saemien tjaalegis­
nie diedtedh, jïh ellies joekehtimmiem åadtjodh, dej­
tie grammatihken baakoehammojde åadtjodh, jïh aaj
hævvi guktie baakoe lea daaroengïelese jarkoestamme.
Eah dagkerh baakoehammoeh jallh ellies joekehtim­
miem åadtjoeh sïejhme baakoegærjesne, jïh dïhte hijven
almetjidie mah sijhtieh åarjelsaemiengïelem lïeredh.
Daate baakoegærja aaj lohkemeviehkiem åtna, guktie ij
daarpesjh programmemmaskijnese bïejedh, dïedth bar­
re baakoem maam sïjhth jarkoestidh aktene tekstesne,
dle dejtie „vihkielommes“baakoehammojde vååjnesasse
båetieh.