8 / 72
8
Sámis
17–18/2014
miehtá ja fuolahit álgoálbmogiid oassálastimis buot
ONa doaimmaid mearrideapmái. Dán lohká maiddái
Álttá loahppadokumeanttas, man álgoálbmogiid
máilmmečoahkkin mearridii 2013 Álttás, gosa Norgga
Sámediggi lei bovden ja gosa ledje ovddasteaddjit mieh-
tá máilmmi čoahkkanan válmmaštallat ja soahpat álgo
álbmogiid oainnuid ovdal dán jagi oaivečoakkalmasa
alladási čoahkkima New Yorkas.
EAI SIERRA RUĐAT ÁLGOÁLBMOT ÁŠŠIIDE
Álgoálbmogat šadde goitge gierdat, ahte ráđđehusat eai
miehtan sin
sierra
virggi ásahangáibádussii dalle go stáh-
tat gaskaneaset šiehtadalle ovdal máilmmečoahkkima
čakčamánus. 2014 máilmmečoahkkima loahppajulg
gaštusas lohká oainnat, ahte alladási virggi ásaheapmi
galgá dahkkojuvvo
dálá
resursadili siskkobealde. Nuba
eai miehtange lahttostáhtat 69. oaivečoakkalmasas lii-
gudit álgoálbmotáššiid virgái sierra ruđa, muhto gohččo
oaivečálli čáhkadit doaimma dálá budjeahttarámaid
siskkobeallái. Dát šattai guovttebealmieđáhussan stáh-
taide ja álgoálbmogiidda. Stáhtat mihte álgoálbmo-
giid dahkat virggálaš vástun ON-vuogádaga buot baji-
mus dássái. Álgoálbmogat dohkkehedje, ahte ii ásahuv
vo ođđa virgi dán váste, muhto áššit šaddet dálá virge-
hasa geatnegasvuohtan. Guhki vuollái goitge leat álgo-
álbmotovddasteaddjit bidjan miela vuollái oažžut áigái
sierra alladási virgehasa, mii duššefal álgoálbmotáššiid
áimmahuššá, ja danne máŋggas atnet Ban Ki-moon
mearrádusa vuosttas lávkin dan juksanmeari guvlui.
Dasgo ii ásahuvvon ođđa virgi, de báhce dušše guok-
te molssaeavttu dasa, guđe virgái ja doibmii álgo
álbmotáššiid hoaidin galggai biddjojuvvot. Dát ledje
ONa olmmošvuoigatvuođaid allakomiseara kantuv-
ra (OHCHR), mii lea Genevas Šveiccas ja ONa eko
nomalaš ja sosiála áššiid ossodat (DESA), mii lea New
Yorkas USAs ja man jođiha vuolitoaivečálli. Guktot
orgánat barget dál juo álgoálbmotáššiiguin. Olmmoš
vuoigatvuođaid allakomiseara kantuvrra álgoálbmot- ja
veahádatossodat Genevas doaibmá sihke Álgoálbmot
vuoigatvuođaid ekspeartamekanismma (EMRIP) ja
Álgoálbmotvuoigatvuođaid
spesiálaraporterejeaddji
čállingoddin. Ekonomalaš ja sosiála áššiid ossodagas
New Yorkas lea fas Álgoálbmotáššiid foruma (PFII) čál
lingoddi, ja dainna lágiin dat lea foruma teknihkalaš ja
sisdololaš doarjjadoaibma.
Máilmmečoahkkin siđai virggi bidjat nu alás ONa
mearridanvuogádahkii go vejolaš, mii gáibida lahka
vuođa oaivečállái. Go ONa oaivebáikki olis árvvoštallá
dan guokte molssaeavttu, de áicá ahte olmmošvuoigat
vuođaid allakomiseara lea ekonomalaš ja sosiála áššiid
vuolitoaivečálli ektui gáidoseappos oaivečállis, vaikko
dát virgehasa guovttos leaba formálalaččat ovtta dásis