8 / 60
8
Sámis
13/2013
Manne Sámediggi?
Dehálaš gažaldat lea dalle dat ahte manne bat Norg
ga Stuorradiggi mearridii Sámelága 1987s man vuođul
ásahii Sámedikki 1989s? Ii go dat lean ge fástádussan
sámi organisašuvnnaid gáibádussii ahte mis galggai lean
iežamet álbmotválljejuvvon ásahus, mii soabadettiin
Norgga stáhta eiseválddiin dađistaga galgá áimmahuššat
sámi iešmearrideami? Nu han lei ge, doaivvun mun.
Ovdal go láhka mearriduvvui, gáibidedje sámi organi
sašuvnnat – NSR erenoamážit, ahte Stuorradiggi galg
gai lága bokte mearridit ahte dušše sámi joavkkut, eai
ge dáža bellodagat, galge beassat oassálastit sámedigge
válggain. Dan ii čuovvolan Stuorradiggi. NSR dohk
kehii dan, ja čájehii dan go oassálastigođii sámedigge
válggaide. NSRa organisašuvnnas dáide dalle oaivvil
dan dan ahte eai han dáža bellodagain lean olbmot geat
riikkaviidosaččat sáhtte gilvalit sámi joavkkuiguin, ee.
NSRain, mii jo lei organisašuvdna mas ledje báikkálaš
searvvit miehtá Norgga. Dahje sáhtte maid NSRas
muhtimat jurddašan ahte eai gilvaleaddjit várra jolggat
boahtit válggaide dáža bellodagaid namas.
Norgga Bargiidbellodat gilvala
Dušše Bargiidbellodat/Arbeiderpartiet lea álggu rájes
leamaš gilvaleaddjin NSRii ja sámi joavkkuide. Bello
dat ceggii válgalisttaid buot biirriin, earret Mátta-Sá
mis. Bellodat oaččui 7 áirasa, 7 válgabiirres, NSR fas 24
áirasa, ja eará sámi joavkkut 8. Easkka nuppi válggas lei
Olgeš/Høyre ja Guovddášbellodat/Senterpartiet miel
de muhtin válgabiirriin. Gáldu: Odd Mathis Hætta:
Sametinget i navn og tall 1994
. Odne dadjat buot dáža
bellodagat bidjet válgalisttaid sámediggeválggaide.
Manne dáža bellodagat
Lea vejolaš čujuhit muhtin sivaide manne dáža belloda
gat vulge mielde sámediggeválggaide, oanehaččat ee.:
◆
◆
1987 Sámeláhka ii hehtte dáža bellodagaid oassá
lastimis sámediggeválggain
◆
◆
NSR mearridii organisašuvnnain oassálastit válg
gaide
◆
◆
Muhtin gievrras NSR olbmot guđđe searvvi ja
mannet sin dáža bellodahkii
◆
◆
Eai lean goit álggus galle molssaeavttu sidjiide geat
eai lean NSRii gullevaččat
◆
◆
"Bellodat-sápmelaččat" mearridit geavahit iežaset
báikkálaš dáža bellodaga
◆
◆
Stuorra dáža politihkalaš bellodatorganisašuvdna
sáhttá leat sihke ekonomalaš ja organisašuvnnalaš
doarjjan
◆
◆
Dáža bellodaga gullevašvuohta addá politihkalaš
karieravejolašvuođa mii manná dobbelii go Sáme
diggi
Go dát ii leat guorahallojuvvon, dahje dutkojuvvon, de
mii oažžut árvádallat fástádusa gažaldahkii manne dáža
bellodagat sámediggeválggain. Ii sáhte goit dadjat ah
te lea dušše okta sivva, muhto olles ráidu sivat. Muit
tuhan, ja fuomášahtán sin geat eai lean 80-jagiin miel
de servodatdigaštallamiin: Áigá ovdal vuosttas vál
ggaid digaštallui ee. dat ahte galggai go NSR oassá
lastit válggaide. Ollugat atne NSRa vuosttamužžan
kulturorganisašuvdnan, ja dan sivas ii heiven searvvi
nama seaguhit válggaide. NSRas han ledje miellaht
tun maiddái sápmelaččat geain lei lahka gullevašvuohta
báikkálaš dáža bellodagaide, maid bokte oassálas
te ee. gielddaválggain. NSRa meannudii guovtte