Sámis 21

Sámis

21/2016

omd.

astat,

álgit,

beassat, bivvat, duostat, viššat, vuolgit

Leksikála RV leat dakkárat maiguin sáhttá oažžut RI

cealkkaráhkadusaid ja dakkár vearbbat sáhttet oažžut

passiivva morfologiija (maid modála vearbbat eai sáhte

oažžut.). Go leksikála RV lea passiivva hámis, de ii leat

infinitiivvas passiivva hápmi dego ovdamearkka dihte

cealkagis (47).

47) Otne vulgojuvvo oastit biepmu.

Muhtin leksikála restrukturerenvearbbaid ii leat nu

lunddolaš bidjat passiivva hápmin, erenoamážit dakkár

vearbbaid main dovddut bohtet ovdan, omd.

duostat

Ii-restrukturerenvearbbat (NRI) leat dakkárat maid

cealkkaráhkadusas lea nubbi vearba infinitiivvas, muhto

lea ráhkaduvvon iežá ládje go RI, go infinitiivvas lea sub-

jeakta akkusatiivva hámis dego cealkagiin (48)–(50).

48) Mon gohččon su vuolgit.

49) Son divttii olbmuid boahtit sisa.

50) Son suovai min vuolgit fárrui.

Dakkár cealkagat leat guovtti oasis, matriksacealkka ja

vuolit cealkka. Go NRI ráhkadus biddjojuvvo passii-

vii, de predikáhtavearba oažžu passiivva hámi, vuolit

cealkaga subjeakta (mii lea matriksacealkaga objeakta)

sirdašuvvá matriksacealkaga subjeaktan ja oažžu nomi-

natiivva hámi ja vuolit cealkaga infinitiiva ii rievdda de-

go cealkagis (51).

51) Son gohččojuvvui vuolgit.

NRI vearbbat leat davvisámegielas omd.

bivdit, diktit,

gohččut, oažžut, suovvat.

Loahppa

Dán artihkkalis lean mon geahččalan čilget erohusaid

mat leat cealkkaráhkadusain, main leat guokte vearbba ja

nubbi vearba lea infinitiivva hámis. Gávdnojit goit golb-

ma sierralágán vearbba cealkkaráhkadusas: funktioná-

la restrukturerenvearbbat, leksikála restrukturerenvear-

bbat ja ii-restrukturerenvearbbat. Funktionála restruk-

turerenvearbbat leat davvisámegielas modála veahkke

vearbbat dego omd.

fertet, dáidit, sáhttit

. Dakkár vear-

bbat eai sáhte ieža oažžut passiivva hámi, nu ahte lea vál-

dovearba (mii lea infinitiivvas) mii oažžu passiivamorfo-

logiija. Leksikála restrukturerenvearbbat ožžot maiddái

infinitiivva komplemeantan, ja dakkár vearbbain lea

passiivamorfologiija muhto ii fal infinitiivvas. Dán jov-

kui gullet ovdamearkka dihte vearbbat

astat, geahččalit,

lohpidit

. Ii-restrukturerenvearbbain lea sihke matriksa-

cealkka ja vuolit cealkka. Matriksacealkaga objeakta lea

vuolit cealkaga subjeakta (akkusatiivva hámis). Go bid-

já cealkaga passiivii, de vuolit cealkaga subjeakta loktana

matriksacealkagii ja oažžu nominatiivva hámi. Dakkár

vearbbat leat ovdamearkka dihte

gohččut, diktit, suovvat

Referánssat

Magga, Ole Henrik (1982) Modalverb og infinitiv innen ver-

balet.

Dieđut Nr. 1, 1982.

Svonni, Mikael (2015)

Davvisámegiella – sánit ja cealkagat.

Láidehus sámi lingvistihkkii

. Giron: Ravda Lágádus.

Turi, Johan (2010 [1910])

Muitalus sámiid birra

. Káráš

johka: ČálliidLágádus.

Wurmbrand, Susi (2004) Two types of restructuring - Lexical

vs. functional.

Lingua 114 (2004, s. 991–1014.

Wurmbrand, Susanne (2012)

Infinitives. Restructuring and

Clause Structure

. [eBook]

Studies in Generative Gram-

mar [SGG]

55. De Gruyter Mouton.