52 / 72
52
Sámis
21/2016
Leksikála restrukturerenvearbbat leat dakkárat ahte re
strukturereninfinitiivvas lea seamma áigi go restruktu-
rerenvearbbas ja danin ii leat cealkka (36) grammáhtalaš
muhto cealkka (37) fal.
36) Son geahččalii čuoigat Rávttasjávrái boahtte
vahkku.
37) Son geahččalii čuoigat Rávttasjávrái ikte.
Leksikála restrukturerenvearbbat sáhttet oažžut passiiv
va hámiid dego cealkkabáras (38) a ja b boahtá ovdan.
38) a. Sii geahččaledje luoitit sisa visot olbmuid.
b. Luoitit sisa visot olbmuid geahččaluvvui.
Rsetrukturereninfinitiiva ii oaččo passiivva hámi de-
go cealkagis (38) b boahtá ovdan, muhto jus lea modá-
la vearba, de lea (váldo)vearbbas passiivva hápmi dego
cealkagis (39).
39) Visot olbmot sáhttet luitojuvvot sisa.
Johan Turi girjjis
Muitalus sámiid birra
(Turi 2010
[1910]) geavahuvvo modála veahkkevearba
fertet
bad-
jel čuođi cealkagis ja jur soames cealkagis geavahuvvo
modála veahkkevearba passiivva hámis, omd. cealkagis
(40) ja (41), muđui geavahuvvo
fertet
dego iežá modá-
la veahkkevearbbat, passiivva cealkagiin maiddái, dego
cealkagis (42).
40) ... de fertejuvvo suddaduvvot muohta.
41) ... de fertejuvvo rahppot váibmosuotna.
42) Dat ferte addojuvvot dan dihte mánnái buoi-
di njammat.
Ovdamearkkas (40) ja (41) boahtá ovdan ahte
fertet
doaibma dego iežá nai modála veahkkevearbbat, nu ah-
te infinitiivvas lea passiivva hápmi. Cealkagis (38) b,
mas lea leksikála RV, ii leat infinitiivvas passiivva háp-
mi. Turis orru vearba
fertet
muhtumin doaibmame de-
go funktionála RV dego cealkagis (42) ja nuppi vuoru
dego (bealle)leksikála RV dego cealkagiin (40) ja (41)._
LeksikálaRVeai sáhteoažžut ergatiivva vearbbakomple-
meantan ja danin lea cealkka (43) eahpegrammáhtalaš.
Nuppi dáfus, jus lea ii-restrukturerenvearba (NRV), de
lea vejolaš ráhkadit infinitiivva cealkaga dego (44).
43) *Son lohpidii fatnasa vuodjut.
44) Son divttii fatnasa vuodjut.
Vearba
vuodjut
lea intransitiivva vearba ja gullá ergatiiv
va vearbbaid jovkui. Dakkár vearbbain lea okta argu
meanta ja cealkagiinmas lea ergatiivva vearba boahtá ov-
dan dili nuppástuhttin dahje iežá nuppástuhttin maid ii
giige leat dagahan; ergatiivva vearbbas ii leat ageanta11.
Ergatiivva vearbbat leat davvisámegielas ovdamearkka
dihte
ihtit,
suddat, jávkat, cuovkanit
ja
lihkkasit
. Erga-
tiivva vearba ii sáhte oažžut passiivva hámi, iigerievt-
ti mielde kausatiivva hámi (dábálaš vuogi mielde) de-
go ovdamearkka dihte cealkagis (45). Dan sadjái oažžu
vearba
suddat
kausatiivva mearkkašumi iežá vuogi miel-
de dego cealkagis (46).
45) *Son suttahii muohttaga.
46) Son suddadii muohttaga.
Magga (1982) lea logahallan oba olu leksikála restruk-
turerenvearbbaid (vaikko ii gohčodan daid danin),
11 Gč. Svonni 2015: 135.