50 / 72
50
Sámis
21/2016
les) cealkka, ja danin eai sáhte cealkagat (19) ja (20) leat
grammáhtalaččat, muhto (21) fal.
19) *Son geahččalii [
TP
ihttin bargat olles beaivvi].
20) *Son geahččalii [
CP
ahte bargat olles beaivvi].
21) Son geahččalii [
VP
bargat olles beaivvi].
Funktionála RI, nuppi dáfus, lea finihta vearba funktio
nála oaivi (omd. Mod) ja komplemeanta lea váldovear-
ba (V) dego ovdamearkka dihte cealkagis (22).
22) Son [
ModP
ferte [
VP
bargat olles beaivvi]].
Wurmbrand (2012:3) čujuha maiddái iežá erohusaid
leksikála ja funktionála restrukturerenvearbbaid (RV)
gaskkas. Dás válddán ovdan daid erohusaid maid áig
gun geahččalit got dát erohusat doibmet davvisámegie-
las. Leksikála RI ráhkadusas ii leat siskkáldas PRO
4
. In-
finitiivaráhkadusas iige leat siskkáldas strukturála ká-
sus, ii ge siskkáldas áigi. Restrukturerenvearbbat sáhttet
leat dakkárat mas dilálašvuohta lea eahpesihkar jus lea
dáhpáhuvvan, omd. sámegielas
lohpidit, áigut
, ja aspek-
tuála vearbbat, omd. álgit ja implikatiivva vearbbat, de-
go omd. sámegielas
vajálduhttit, duostat
.
Funktionála restrukturerenvearbbainboahtá temáhtalaš
rolla ovdan siskkáldas predikáhtas. RV sáhttá (duiska-
gielas) leat juogo modála (veahkke)vearba, aspektuála
vearba, kausatiivva vearba, áicanvearba dahje lihkadan-
vearba.
Restrukturerenvearbbat davvisámegielas
Funktionála restrukturerenvearbbat leat davvisámegie-
las (vuosttamužžan) modála (veahkke)vearbbat. Mag-
4 Gč. Svonni 2015: 195f.
ga (1982) mielde čájehit epistemalaš vearbbat
5
dái-
dit, fertet, galgat, sáhttit, soaitit
ja
veadjit
, čielgasit mo-
dála (veahkke)vearbbaid iešvuođaid, go eai ieža sáhte
oažžut passiivva hámi, muhto lea váldovearba mii oažžu
passiivva morfologiija dego omd. cealkagis (23)
6
.
23) Báhpa duolvabiktasat dáidet bassojuvvot.
Seamma sárgosat (dahje iešvuođat) leat maiddái deont
talaš modála (veahkke)vearbbain
7
fertet, galgat, sáhttit,
oažžut
ja šaddat. Iežá vearbbat mat eai ge sáhte oažžut
passiivva hámi leat
máhttit
ja
lávet
8
.
Iežá iešvuohta mii maiddái gullá modála veahkkevearb
baide lea ahte dat eai sáhte oažžut imperatiivva hámi
(Magga 1982: 20) ja danin eai leat cealkagat (24) ja (25)
grammáhtalaččat.
24) *Dáidde hal vuolgit Romsii!
25) *Áiggo hal dahkat dola!
Leksikála restrukturerenvearbbat leat ovdamearkka
dihte davvisámegiela vearbbat
lohpidit, geahččalit, álgit,
vajálduhttit
ja
duostat
dego ovdamearkkain (26)–(30).
26) Son lohpidii viežžat mu lávvordaga.
27) Son geahččalii čilget ášši.
28) Son álggii fáhkkestaga lávlut.
29) Son vajálduhtii oastit vuosttá.
30) Son duosttai mannat sisa.
5 Epistemalaš modála vearbbas boahtá ovdan vejolašvuohta/
dárbbašlašvuohta.
6 Magga 1982: 84.
7 Deonttalaš modála vearbbas boahtá ovdan lohpi/geatnegasvuohta.
8 Svonni (2015: 177) lea boastut analyseren
lávet
-vearbba, go
lávet
ii
sahte oažžut passiivva hámi.