47 / 72
Sámis
21/2016
47
Mikael Svonni
Fertet ja vuolgit
– ja muhtin iežá vearbbat
mat sáhttet oažžut infinitiivva
komplemeantan
Infinihta cealkagat
Mon lean girjjis
Davvisámegiella – sánit ja cealkagat
(Svonni 2015: 175ff ) váldán ovdan cealkagiid main lea
infinihta vearba. Infinihta vearba lea dakkár vearba mii
ii soja subjeavtta mielde, muhto dan sadjái oažžu dan
hámi maid ovdamearkka dihte visses veahkkevearba
vállje, dego omd. cealkagiin (1)–(6).
1) Son lea
lohkan
aviissa.
2) Mon lean
lohkkame
girjji.
3) Son galgá ihttin
vuolgit
Gironii.
4) Mon in
dieđe
su nama.
5) Son ii
oaidnán
guovžža.
Cealkagiin (1) ja (2) lea áiggi veahkkevearba, mii vállje
juogo perfeavtta partisihpa (1) dahje vearbaessiiva (2)
komplemeantan, cealkagis (3) lea modála veahkkevear-
ba mii vállje infinitiivva komplemeantan ja cealkagiin
(4) ja (5) lea gieldinvearba mii vállje juogo konnegatiiv-
va hámi (4) dahje perfeavtta partisihpa komplemeantan
(vrd. Svonni 2015: 163).
Álgu
Árbevirolaš giellaoahpas earuhuvvojit intransitiivva ja
transitiivva vearbbat. Transitiivva vearbbat ožžot sub-
jeavtta lassin objeavtta akkusatiivva hámis ja intran-
sitiivva vearbbain ii leat go subjeakta. Dutkan – goit
maŋimus 30 jagi – lea gávnnahan ahte intransitiivva
ja transitiivva vearbbaid syntáksa ii leat nu ovttagear-
dán. Intransitiivva vearbba subjeakta ii leat álo
ageanta
(namalassii son guhte dahká vearbadoaimma), muhto
sáhttá maiddái leat juoga masa vearbadoaibma čuohcá
dahje váikkuha, omd.
fanas vuojui
. Dakkár intransitiiv
va vearbbat gohčoduvvojit ergatiivva vearban (dahje
ii-akkusatiivva vearban). Transitiivva vearbbat sáhttet
oažžut komplemeantta iežá kásusis go akkusatiivvas (ja
mii ii leat objeakta), omd.
liikot sutnje
. Gávdnojit ceal-
kagat main lea intransitiivva vearba ja man cealkkaráh-
kadusas lea infinitiivva vearba, omd.
son vulggii viehkat
.
Dán artihkkalis gieđahallojuvvojit muhtin vearbbat
mat mielddisetbuktet cealkkaráhkadusaid main lea in-
finitiiva.