Sámis 19-20

Sámis

19–20/2015 43

Go láhka lea celkon, de dat teaksta bissu hámistis dan

báhpára alde masa lea čállojuvvon.

Hástalusat dálá Sápmái

Juohke servodat lea jođus. Lea lávkemin nuppi dilis nub

bái. Dološ áiggis boahtte áigái. Árbevirolaš vuogáda

gain ođđa vuogádagaide. Ođđa bargoneavvuid váldit

atnui boares neavvuid sadjái. Muhtun servodagaide dat

lávki lea eambo drámahtalaš go nuppiide.

Sámi servvodahkii dilis leat oalle čielga erohusat.

Makkár mearkkašumi olmmošlaš gullevašvuohta galgá

guoddit lea gažaldat mas sihke jurddašeapmi ja árvvut

leat oalle nuppeláganat stuorra servvodagaid ektui.

Sámis lea nu mo mun lean veahá skavvestan bad-

jelis dás oalle stuorra ja rikkis nomenklatuvra sogalaš

vuođas. Dat mearkkaša ahte sogas lea stuorra mearkka

šupmi leamaš sámi árbevirolaš servvodagas. Ja das ledje

hui dihto árvvut. Jos olmmoš galggai leat buorre ja olm

mošlaš de galggai fuolahit sogalaččaid. Ja ollu mearrá

dusat huksejuvvojedje daid árvvuid ala.

Daid árvvuin sáhttá otná dilis leat mearkkašupmi

golmma guvlui. Nubbi lea ahte anášii daid sámi soga

lašvuođa giela vuođđun go lágalaččat ráddje daid geaid

birra sáhttet dahkat mearrádusaid. Ja dasto livččii gártat

viiddidit oalle mealgadit geaid ektui okta áššemeannu

deaddji ii livččii sáhttit dahkat mearrádusaid.

Muhto go sámi servodat lea maiddái dan di-

lis ahte lea hui unna binna álbmogaš, de gárttašii vát-

tis geavatlaččat gávdnat olbmuid geat dasto leat gelbbo

laččat dahkat mearrádusaid nuppiid sápmelaččaid bir-

ra, jos ollu olbmuin leat dakkár gullevašvuođat nup-

pis nubbái ahte ii leat lobálaš. Dat cegge gažaldaga mo

geavatlažžat galggašii lágidit mearrádusbuvttadeami jos

sámi servodatvuogádat lea ciksasan nuppi beales stuor-

ra sogalašvuođa jurddašeapmái ja dasa gulli árvvuide ja

nuppi beales gis dan faktumii ahte Sámis leat dat olb-

mot mat leat, ja ahte illá livčče dat ge dohkken molssa

eaktun sáddet daid olbmuide buot áššiid geat leat doar-

vái buigasat mearridit.

Dalle báhcá goalmmát geaidnu. Sápmelaččat dái-

det fertet lávket ođđa áiggi mearrádusbuvttadan vuogá-

dahkii. Sámiin leat dat olbmot mat leat. Sámiin leat dat

sogat mat leat. Mu árvalus lea ahte sámi servodat ber-

re vuos oanehisbotta mieiggastit dan vuogádahkii man

stuorraservodat lea bidjan olmmošlaš gullevašvuođa

hárrái ja laktit dan dakko bokte ahte dahká oainnusin

ja čađačuovgin makkár olmmošlaš gullevašvuođat

gávdnojit áššis. Jos omd. áššeráhkkanahtti lea nubbivil-

bealli ovtta áššái gulli olbmui, de almmuha dan dieđu

áššeráhkkaneamis. Dalle sáhttet dat geat mearridit ja

geat maŋŋá dárkkištit ášši, árvvoštallat áššeráhkkaneami

dan dieđu ektui.

Mu árvalusas livčče guokte oláhusa. Luohtámuš

áššemeannudeapmái sáhtášii nannejuvvot go buot ášši

dieđut gullevašvuođa ektui leat beavddi alde oidnosis.

Nubbi oláhus livččii ahte sápmelaččat eai dárbbašivčče

heahpanaddat ja geahččalit čiegadit sogalašvuođa go

dasa livčče dalle čáhkkejuvvon sadji.

Guhkit áiggi vuollái Sápmi dárbbaša stuorra, viid-

dis ja čiekŋalis ságastallama dan birra mo sámi servvo-

dat geavatlaččat galggašii lávket ođđa áigodahkii. Dát

gažaldat lea dušše oasaš diekkár ságastallamis.