30 / 68
30
Sámis
14/2013
dovdumearka mii leamaš erenoamáš váikkuheaddji
ovdanbuktinvuohki. Dat lea ge addán midjiide sih
ke Anders Fjellnera teavsttaid, Jakob Fellman čohkken
muitaleaddji juigosiid, ja juoigan lea movttáskuhttán
diktáriid dego sihke Gaebpien Gåsta, Paulus Utsi ja
Áillohačča. Go girjjálašvuođa lohká fágan, de oahppá
maiddá romána ođasmahtti čálliid birra, ja eatnašat sis
gullet euro-amerihká árbevirrui. Dat ii dattege leamaš
hehttehussan eará álbmogiidda ge váldimis šaŋŋera at
nui ovddidit iežaset girjjálašvuođa. Nu lea dáhpáhuv
van sihke goalmmát ja njealját máilmmes. Sámis ge.
Okta min dovdosemos románačálliin, Jovnna-Ánde
Vest, lea buorre ovdamearka dasa mo vuohkkasit sáhttá
heivehit romána čállindábiid sámi muitalanvuohkái ge.
Su
Árbbolaččat
-ráidu lea hui ođđaáigásaš, seammás go
dat liikkáge gullá realisttalaš girjjálašvuođa árbevirrui.
Sámis ii leat olus álgage eksperimenterejuvvon ieš
guđetge šaŋŋeriiguin, min čállit leat bisson dan ovt
ta čállinhámis maid leat válljen hápmin olles girj
ji čađa, ja jo measta dadjat, visot iežaset čállosiid čađa
ge. Mun lean moddii lohkan giehtačállosiid main
čálli lea viggan spiehkastaddat, muhto dat čállosat eai
leat ilbman girjin. Ii fal dan dihtii go mun in leat lii
Harald Gaski
Gi
r
j
j
á
l
a
š
v
u
o
h
t
a
Sámis
(is)
D
ieđán ahte bajilčála sáhttá máŋggaláhkai
áddejuvvot. Dat lea ge mu ulbmil dain
na. Almmuhan goit álggus jo ahte in
leat smiehttamin dán bihtás čállit mak
kárge girjjálašvuođahistorjjá dahje čielggadeami sámi
girjjálašvuođa birra, muhto nuppe beales čálus dattege
gártá linjáid gaskkas oaivvildallat sámi girjjálašvuođa
(váilevaš) eatnatvuođa ja máŋggabealatvuođa birra.
Jurdda livččii čállit juoidá girjjálašvuođa olu surggiid
birra, ii dušše šaŋŋeriid, muhto maiddá das ahte mak
kár čállinhámit muđui ihtaladdet girjjálašvuođas. Nu
go juohkehaš ádde, dat gal lea nu stuorra bargu ahte
dan ii veaje čađahit ovttain áigečálaartihkkaliin, muh
to ii mu áigumuš leat ge eará go guoskkahit muhtun
áššiid mat leat guovddážis otná girjjálašvuođa ságastal
lamis. Loahpalaččat hálidan maiddá dadjat moadde sá
ni girjjálašvuođa saji hárrái
Sámis
-áigečállagis.
Gullat dávjá dáddjon ahte romána lea eurohpálaš
fuomášupmi, ii ge dan vuolgga leat nu máŋga čuohte
jagi boaris. Ovdal dan mis ledje muitalusat iešguđet
ge hámis, eposat ja lyrihkka. Sámis gulle dát šaŋŋerat
muitalan- ja juoiganárbevirrui. Juoiganlyrihkka lea ge
hui čielga sámi girjjálašvuođa (ja njálmmálašvuođa)